Toán học, với nhiều học sinh, là một môn học đầy thử thách, đòi hỏi tư duy logic và sự liền mạch trong kiến thức. Tình trạng “mất gốc” môn Toán – tức là bị hổng những kiến thức nền tảng từ các lớp dưới – là một nỗi ám ảnh không của riêng ai. Nó tạo ra một vòng luẩn quẩn: vì không hiểu bài cũ nên không thể học bài mới, càng học càng thấy nản lòng, và cuối cùng là tâm lý sợ hãi, buông xuôi. Tuy nhiên, mất gốc không phải là dấu chấm hết. Đó chỉ là một thử thách cần một lộ trình đúng đắn, sự kiên trì và một phương pháp hiệu quả để vượt qua. Bài viết này Tân Tiến Thành sẽ cung cấp một lộ trình chi tiết, gồm 5 bước cốt lõi, để giúp bạn xây dựng lại nền tảng Toán học một cách vững chắc.
Nội dung bài viết
Bước 1: Thay đổi tư duy – Nền tảng của mọi sự thay đổi
Trước khi cầm bút lên và giải một bài toán, cuộc chiến thực sự cần thắng lợi lại nằm trong chính suy nghĩ của bạn. Nhiều học sinh mất gốc thường mang trong mình những niềm tin tiêu cực như “Mình dốt Toán”, “Mình không có năng khiếu với những con số”. Đây chính là rào cản lớn nhất. Phương pháp ôn lại kiến thức môn Toán cho học sinh mất gốc quan trọng đầu tiên là phải thay đổi tư duy:
- Chấp nhận thực trạng nhưng không đầu hàng: Điều đầu tiên là hãy dũng cảm thừa nhận rằng mình đang bị hổng kiến thức. Việc này không có gì đáng xấu hổ. Rất nhiều người đã từng ở trong hoàn cảnh tương tự. Chấp nhận không phải là bỏ cuộc, mà là để tìm ra điểm xuất phát cho hành trình của mình.
- Xây dựng “tư duy phát triển” (Growth Mindset): Thay vì tin rằng khả năng học Toán là cố định, hãy tin rằng bạn hoàn toàn có thể giỏi hơn thông qua nỗ lực và phương pháp đúng. Não bộ giống như một cơ bắp, càng rèn luyện sẽ càng khỏe mạnh. Hãy tự nhủ mỗi ngày: “Hôm nay mình chưa hiểu, nhưng nếu cố gắng, ngày mai mình sẽ hiểu.”
- Đặt mục tiêu thực tế: Đừng kỳ vọng sẽ từ một người mất gốc trở thành chuyên gia Toán trong một tuần. Điều đó là không thể và chỉ gây thêm áp lực. Hãy đặt những mục tiêu nhỏ, cụ thể và có thể đo lường được. Ví dụ: “Tuần này, mình sẽ nắm vững các phép toán về phân số” hay “Hôm nay, mình sẽ làm được 5 bài tập về phương trình bậc nhất.” Mỗi khi hoàn thành một mục tiêu nhỏ, bạn sẽ có thêm động lực để đi tiếp.
Bước 2: “Chẩn đoán” lỗ hổng kiến thức
Bạn không thể xây một ngôi nhà mới trên một nền móng ọp ẹp. Tương tự, bạn không thể học kiến thức lớp 10 nếu nền tảng lớp 7, 8 của bạn còn trống. Bước này vô cùng quan trọng, giúp bạn xác định chính xác mình đang yếu ở đâu để có kế hoạch “lấp lỗ hổng” hiệu quả.
- Rà soát lại hệ thống kiến thức: Hãy lấy sách giáo khoa của các năm học trước. Đọc lại phần mục lục của từng chương. Đánh dấu lại những chương, những bài mà bạn cảm thấy mơ hồ hoặc hoàn toàn không nhớ gì. Ví dụ, bạn đang học lớp 10 và gặp khó khăn với hàm số, hãy tự hỏi: “Mình đã thực sự hiểu về phương trình đường thẳng ở lớp 9 chưa? Mình có nắm vững cách giải phương trình bậc nhất, bậc hai không?”
- Làm bài kiểm tra tổng hợp: Tìm các bộ đề kiểm tra cuối kỳ, cuối năm của các lớp dưới trên mạng hoặc trong sách tham khảo. Hãy thử làm chúng một cách nghiêm túc. Kết quả bài làm sẽ chỉ ra chính xác những mảng kiến thức nào bạn đã quên hoặc chưa từng hiểu rõ.
- Nhờ sự trợ giúp: Đừng ngại hỏi giáo viên, gia sư hoặc một người bạn học tốt môn Toán. Họ có thể đưa ra những nhận xét khách quan và giúp bạn nhanh chóng xác định được những “điểm yếu chí mạng” trong chuỗi kiến thức của bạn.
Bước 3: Xây dựng lại nền tảng theo nguyên tắc “Học đâu chắc đó”
Sau khi đã có “bản đồ lỗ hổng kiến thức”, giờ là lúc bắt tay vào việc xây dựng lại. Nguyên tắc vàng ở giai đoạn này là chậm mà chắc.
- Bắt đầu từ gốc rễ: Hãy quay trở lại đúng điểm mà bạn bắt đầu bị hổng. Nếu bạn mất gốc từ phần hằng đẳng thức của lớp 8, hãy bắt đầu học lại từ chính đó. Đừng vội vàng nhảy cóc, vì mọi kiến thức Toán học đều có tính liên kết chặt chẽ.
- Tuân thủ quy trình học một khái niệm:
- Đọc kỹ lý thuyết: Đọc định nghĩa, tính chất, định lý trong sách giáo khoa. Hãy chắc chắn bạn hiểu từng câu chữ. Đừng đọc lướt.
- Xem kỹ các ví dụ mẫu: Phân tích cách sách giáo khoa hoặc thầy cô giải các bài toán mẫu. Cố gắng tự giải lại mà không nhìn lời giải.
- Làm bài tập cơ bản: Bắt đầu với những bài tập đơn giản nhất ở cuối mỗi bài học. Mục tiêu là để áp dụng và ghi nhớ lý thuyết vừa học.
- Tăng dần độ khó: Khi đã làm thành thạo bài tập cơ bản, hãy chuyển sang các bài tập nâng cao hơn một chút.
- Hệ thống hóa kiến thức: Sau mỗi chương hoặc một cụm kiến thức lớn, hãy tự mình tổng kết lại bằng sơ đồ tư duy (mind map) hoặc một tờ giấy ghi chú. Việc này giúp bạn nhìn thấy bức tranh toàn cảnh và sự liên kết giữa các khái niệm, thay vì học chúng một cách rời rạc.
Bước 4: Lên kế hoạch học tập bền vững và kỷ luật
Ý chí và phương pháp sẽ không thể phát huy tác dụng nếu thiếu một kế hoạch cụ thể và sự kỷ luật để tuân theo nó.
- Phân bổ thời gian hợp lý: Dành ra một khoảng thời gian cố định mỗi ngày để học Toán, dù chỉ là 30-45 phút. Việc học đều đặn mỗi ngày hiệu quả hơn rất nhiều so với việc học dồn 5-6 tiếng vào cuối tuần.
- Phương pháp Pomodoro: Kỹ thuật này giúp duy trì sự tập trung cao độ. Bạn có thể học trong 25 phút, sau đó nghỉ 5 phút. Sau 4 lượt như vậy, hãy nghỉ dài hơn (15-30 phút). Điều này giúp não bộ không bị quá tải và việc học trở nên hiệu quả hơn.
- Tạo một không gian học tập lý tưởng: Chọn một nơi yên tĩnh, đủ ánh sáng và gọn gàng. Cất hết những thứ gây xao nhãng như điện thoại, truyện tranh ra khỏi tầm mắt trong giờ học.
Bước 5: Tận dụng các nguồn hỗ trợ
Hành trình lấy lại gốc Toán sẽ dễ dàng hơn rất nhiều nếu bạn biết cách tận dụng sự giúp đỡ từ xung quanh.
- Chủ động hỏi: Đừng sợ bị cười chê. Khi có điều gì không hiểu trên lớp, hãy mạnh dạn hỏi giáo viên. Sau giờ học, bạn có thể nhờ thầy cô hoặc bạn bè giảng lại. Một câu hỏi được giải đáp hôm nay sẽ ngăn chặn một lỗ hổng kiến thức lớn hơn trong tương lai.
- Học nhóm: Tìm một hoặc hai người bạn có cùng mục tiêu và học lực tương đương hoặc khá hơn để học cùng. Việc giải thích một bài toán cho người khác cũng là một cách tuyệt vời để củng cố kiến thức cho chính mình.
- Tận dụng công nghệ: Hiện nay có vô số nguồn tài liệu học tập chất lượng trên Internet. Bạn có thể tìm các kênh YouTube giảng bài dễ hiểu, các trang web cung cấp bài tập có lời giải chi tiết, hoặc các ứng dụng học tập giúp bạn luyện tập mỗi ngày.
Lời kết
Lấy lại gốc môn Toán là một hành trình đòi hỏi sự kiên nhẫn, quyết tâm và một chiến lược thông minh. Nó không xảy ra trong một sớm một chiều, nhưng chắc chắn không phải là điều bất khả thi. Hãy nhớ rằng, mỗi bước nhỏ bạn đi hôm nay, từ việc thay đổi suy nghĩ, xác định lại lỗ hổng, cho đến việc kiên trì làm từng bài tập cơ bản, đều đang góp phần xây nên một nền móng kiến thức vững chắc cho tương lai. Hãy bắt đầu ngay hôm nay, và bạn sẽ ngạc nhiên với những gì mình có thể đạt được.
